Октябрь ойида Ўзбекистоннинг олтин-валюта захиралари олтин нархининг ошиши фонида яна 2 млрд долларга ошиб, 43,1 млрд долларга етди. Кўрсаткич кетма-кет тўртинчи ой рекордини янгилади. Марказий банк оз миқдорда қимматбаҳо металл сотиб, қимматли қоғозлар харид қилди.
Марказий банк раиси UPay`га чеклов киритилишидан олдин компания 3 марта огоҳлантирилганини таъкидлади. Аввалроқ регулятор тўлов ташкилоти фаолиятини 6 ой муддатга чеклаган, корхонанинг она компанияси ҳисобланган Humans эса чекловлар сабабидан ОАВ орқали хабардор бўлганини қайд этганди.
Маҳаллий банклар ёздаёқ АҚШ санкцияларига учраган Ўзбекистон компаниялари билан операцияларни тўхтатди, деди Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуратов. Унинг сўзларига кўра, нисбатан кучли назорат мамлакатга санкциялар хавфини камайтириш имконини бермоқда.
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳисоб-китобларига кўра, 2025 йилда долларнинг сўмга нисбатан ўртача йиллик курси 13 250 сўм бўлиши прогноз қилинмоқда. Бу 2024 йил кутилаётганидан 4,8 фоизга кўп. Миллий валюта курсининг 100 сўмга қадрсизланиши бюджет харажатлари 240 млрд сўмга ошишига олиб келади.
Ўзбекистон газ, нефть ва бензиннинг асосий қисмини Россиядан импорт қилади. Марказий банк раҳбари Мамаризо Нурмуратов таъминотдаги бир мамлакатга қарамлик ҳақидаги саволга жавоб бериб, бу хатар эканини тан олди ва логистикадаги узилишлар ички нархларга таъсир қилиши мумкинлигини таъкидлади.
Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуратов регулятор ҳисоб-китобларига кўра, валюта курси 1 фоизга қадрсизланиши инфляцияга 0,3−0,4 фоиз пункти даражасида таъсир қилиши мумкинлигини айтди. У, шунингдек, келаси йил олтин нархи ҳозиргидан қисман пасайиши кутилаётганини таъкидлади.
Марказий банк 5 фоизлик инфляция бўйича таргетга эришиш муддатини учинчи бор кечиктирди. МБ раиси барқарор институционал шароит яратмай туриб, ялпи талабни чекловчи кескин чоралар кўриш иқтисодий фаоллик ва молиявий барқарорликка жиддий хавф туғдириши мумкинлигини таъкидлади.
Сўм учинчи ойдирки, долларга нисбатан бироз қадрсизланмоқда. Октябрь ойи охирида доллар курси 59 сўмга (+0,46%) мустаҳкамланди. Умуман олганда, йил бошидан буён миллий валюта ўтган йилнинг шу давридаги 8,8 фоизга нисбатан атиги 3,5 фоиз девальвацияга учради.
Январь-сентябрь ойларида Ўзбекистонга пул ўтказмалари ҳажми 34,8 фоизга ошиб, 11,3 млрд долларни ташкил этди. Жанубий Корея, Буюк Британия, Польша ва БААдан тушумлар кескин ошди, Россиянинг улуши эса пасайишда давом этмоқда.
2025 йил апрелида электр энергияси ва газ нархининг ўсиши инфляция даражасини қўшимча 1,5−1,8 фоиз пунктига оширади ва бу омил келаси йил учун инфляция прогнозида ҳисобга олинади, деди МБ раиси. Шу билан бирга, майдаги нархлар ўсишининг таъсири дастлабки ҳисоб-китоблардан юқори бўлиб чиқди.
Марказий банк асосий ставкани йиллик 13,5 фоиз даражасида сақлаб қолди. Регулятор инфляцияни оширувчи босимлар сақланиб қолаётганини қайд этди. Йил якунида умумий инфляциянинг 9,5 фоиз атрофида шаклланиши кутилмоқда.
Марказий банк фуқароларнинг онлайн фирибгарликнинг янги туридан огоҳлантирди. Одамларга регуляторнинг рамзий белгилари туширилган сохта ҳужжатлар юборилмоқда.
Ўзбекистонда январь-июнь ойларида автомобиль нархлари ўсиши секинлашди. Бу автокредитлар фоиз ставкаларининг ошиши ҳамда бундай кредитлар берилишининг 2,1 баробарга камайиши фонида юз берди. Бозордаги фаолликнинг пасайиши автомобилларни рўйхатдан ўтказиш тўлови оширилиши билан боғлиқ бўлиши мумкин.
Январь-сентябрда муомаладаги нақд пул улуши йиллик кўрсаткичда 3,2 фоиз бандга — 23,9 дан 20,7 фоизга пасайди, деб хабар қилди Марказий банк. Карта эгалари маблағларини тобора камроқ нақдлаштирмоқда.
Марказий банк раиси ўринбосари Беҳзод Ҳамраев нима учун Ўзбекистонда инфляцион таргетга эришиш муддати 2025 йил эмас, 2026 йилга тўғри келиши кутилаётганини изоҳлади. Муддатнинг учинчи бор кечиктирилишига энерготарифларнинг икки босқичда оширилиши ва бошқа омиллар таъсир қилган.
Марказий банк халқаро ташкилотларнинг янгиланган макроиқтисодий кўрсаткичлари октябрь ойининг иккинчи ярмида эълон қилинишини кутмоқда. Шу муносабат билан регулятор асосий ставкани кўриб чиқиш учун йиғилишни бир ҳафтага қолдиришга қарор қилди.
Ўзбекистонда 2024 йил илк ярмида уй-жой нархи юқорилигича қолмоқда — унинг бозор нархи фундаментал («объектив») нархдан 28% юқори, дея қайд этади МБ. Нархлар иш ҳақига нисбатан 1,8 баравар тезроқ ўсмоқда ва бу келажакда нархларнинг пасайиши хавфидан далолат беради, деб ҳисоблайди регулятор.
Ўзбекистон Марказий банкининг АҚШ долларининг сўмга нисбатан курси илк бор 12 800 сўмдан ошди. Йил бошидан буён миллий валюта 3,76 фоизга қадрсизланди.
Январь-сентябрь ойларида Ўзбекистонда ипотека кредитлари ҳажми 2023 йилнинг шу даврига нисбатан 4,1%га — 11,7 трлн сўмга, олувчилар сони эса қарийб 20%га камайди. Шунингдек, ажратилаётган ипотекаларнинг ўртача миқдори 19,9%га — 274 млн сўмга, банкларнинг фоиз ставкалари эса 23,8%дан 25%га ошди.
Марказий банкнинг сентябрь ойидаги сўровига кўра, Ўзбекистон аҳолиси ва тадбиркорлик вакиллари йиллик инфляцияни прогноз қилишда валюта курсининг ўзгариши билан боғлиқ хавотирлари кучайди. Шунингдек, улар коммунал хизматлар, ёқилғи-энергетика ресурслари нархларининг ошишини тахмин қилмоқда.
Қўшимча имкониятлардан фойдаланиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг